Akiliisarnerup naligiissinnera aamma nunanut allanut niuerneq

 

TUNISAT PISIALLU NALIGIISSINNERAT

Niuernermi naligiissitsineq tassaavoq nioqqutissat annissukkat nalingat nioqqutissat eqqusukkat nalinganut ilanngaatigalugit. Tunisassiat ataatsimut nalingat saqqummertarpoq nunami nioqqutissiornermi tunissassiarrineqartut nalingat tunisassiornermi nioqqutissanik atuinermik ilanngarlugu.

 

Titartagaq 1

BNP-mut sanilliullugu niueqateqarnerup oqimaaqatigiissinnerata ingerlarnga procentinngorlugu

Malugiuk: Oqaaseqaat: 2006-imut kisitsisit saqqummiussaagallarput

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Titartagaq 1-mi takutinneqarpoq niuernerup naligiissinnerata 1979-miilli ingerlarnga. 1979-miit 1988-mut niuernermik naligiissaarinermi annertuumik amigartooruteqarfiuvoq, ukiuni ataasiakkaani tunisassiat ataatsimut nalingisa (BNP) 30 pct.-iat tikillugu. Pingaartumik tamatumunnga aalisakkanik inuussutissarsiornerup iluani piffissami sivisuumi akigissaartitsineq peqqutaavoq, tamatuma kinguneralugu nioqqutissanik nalilinnillu nunanit allaniit eqqussuingaatiarsimaneq. Aalisarnerup iluani ajornartorsiorneq aningaasarsiornikkut politikkip sakkortusisariaqarneranik kinguneqarpoq sanaartugassanillu suliaqarnermik unitsitsisoqarallarluni. Aningaasarsiornerup unikaallatsinneqarnerata kinguneraa 1989-mi 1990-imilu niuernermik naligiissaarinermi sinneqartooruteqalaartoqarnera. 1991-milli niuernermik naligiissaarineq amigartooruteqarfiusarpoq, annikinnerusumilli BNP-p 5-10 pct.-ianut naapertuuttarluni

 

Akiliisarnerup naligiissinnera

Akiliisarnerup naligiissinnera naatsorsorneqartarpoq nunanik allanik ingerlaavartumik niueqateqarnermi ataatsimut isertitat aningaasartuutillu assigiinngissutaasa naatsorneranik.

 

Titartagaq 2

Akiliisarnerup naligiissinerani inissitsiterinerit pingaarnerit

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Titartagaq 2-mi takutinneqarpoq akiliisarnerup naligiissinnerani aningaasartuutit ilaasa 2001-miit 2006-mut ingerlarngat. Annikitsortai allat Tabelip 1-ip uuma kapitalip naggataatungaani takutinneqarput. Aningaasartuutit pingaarnersarivaat nuussuinerit, Danmarkimit ataatsimoortumik tapiissutinit kiisalu EU-mit tapiissutinit Naalagaaffiullu aningaaseriviata sinneqartoorutaaniit Kalaallit Nunaata pissarsiassaanit.

 

Titartagaq 3

Kiffartuussinermik niuernerup agguarnera 2006

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Titartakkami 3-mi takuneqarsinnaapput 2006-mi kiffartuussinermik niuernerup agguarnera. Immikkoortut tamarmik, silaannakkut imaatigullu angallassinerit minillugit, amigartoorfiusimapput.

Amigartoorfiunerpaasoq tassaavoq takornariartitsinermi oqimaaqatigiissitsineq, tamannalu isumaqarpoq kalaallit nunani allaniinnerminni aningaasanik atuinerat annertunenisimasoq, tikeraat nunanik allaneersut Kalaallit Nunaanniinnerminni atuinerannut naleqqiullugu.

Ukiuni kingullerni ataatsimut akiliisarnerup naligiissinnera sinneqartoorfiusimavoq. Sinneqartoorneq 1.400 mio. kr.-nit aamma 600 mio. kr.-nit akornanni nikerarsimavoq, BNP-p 14 aamma 6 pct.-iata akornanitut naleqarluni. Sinneqartoorneq 2004-miit 2005 tungaanut affaannanngortinneqarpoq, annertunerusumik pissutaalluni nioqqutissanik eqqussuinermut aningaasartuutit qaffakkiartornerat.

 

Titartagaq 4

Akiliisarnerup naligiissinerani nikingassut tunisassiat ataatsimut nalinginut procentinngorlugu

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Titartagaq 5

Raajat Kalaallit Nunaanni avammut nioqquteqarnerup nioqqutissanillu eqquissuinerup annertussusiata allanngoriartornera.

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik